نویسنده
1
مرکز تحقیقات آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
2
مرکز مطالعات و توسعه علوم پزشکی (EDC)، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
3
گروه میکروب شناسی و ویروس شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران.
,
نوع مقاله : نامه به سردبیر
چکیده
مقدمه: در روزگار معاصر در ساخت بیمارستان‌های جدید معمولا از معماری مدرن استفاده می‌شود، بسیاری از این بیمارستان‌ها از حس آرامبخشی معماری ایرانی-اسلامی که می‌تواند در کاهش آلام بیماران موثر باشد، برخوردار نیستند. در حالیکه چنین رویکردی درساخت بیمارستان‌های عصر تمدن اسلامی مورد توجه قرار داشته است. بیمارستان‌های عصر شکوفایی تمدن اسلامی دارای بخش‌های مختلف تخصصی درمانی، آشپزخانه، حمام، نمازخانه و داروخانه بوده است. سالن سخنرانی، کتابخانه، درمانگاه‌های سرپایی و بخش‌های بستری کاربری آموزش پزشکی این سازه ها تکمیل می‌کرده‌اند. در سازه این مراکز آموزشی درمانی علاوه بر استحکام در ساخت، انتخاب شایسته محل، جنبه‌های زیبایی شناسی نیز لحاظ می‌شده است. جهت محل، طراحی منازل سازمانی پزشکان جهت سهولت دسترسی آنان به بیمارستان و نیز مجاورت با کاروانسر‌ها و دکان‌ها که محل درآمد وقفی بیمارستان بوده مد نظر بوده است. علاوه بر این، طراحی به شکل مجتمع‌های عظیم آموزشی شامل دانشکده‌های مختلف و بیمارستان آموزشی ذیل دانشگاه مد نظر طراحان قرار داشته است. بنای این مراکز آموزشی و درمانی، بنایی آراسته و چشم نواز، گاه با طراحی فواره‌‌ها، بستان سرا و سایر تزیینات بوده که تا حد امکان، اضطراب و رنجش بیمار از اقامت در بیمارستان راکاهش می‌داده است. طراحی بیمارستان‌ها در فضای زیبا، چشم نواز و مفرح و بکارگیری طرح‌های آشنای معماری ایرانی اسلامی در معماری خارجی و داخلی بیمارستان‌ها برای بیماران و کارکنان می‌تواند خوشایند و آرام کننده باشد، رویکردی که در طراحی بیمارستان‌های امروز علیرغم وجود سابقه تاریخی در تمدن اسلامی ، نسبتا مغفول مانده است.
- Bacharach JL. Marwanid Umayyad building activities: speculations on patronage. Muqarnas Online. 1996; 13(1):27-44.
- Dargahi H, Maroofi A. History of hospitals in Islamic and West territories: a comparative study. Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2010; 3(4):1-14.
- Apriyanto A. Civilization in the Era of Harun Al-Rashid: The Synergy of Islamic Education and Economics in Building the Golden Age of Islam. Review of Islamic Economics and Finance. 2020; 3(2):66-79.
- Jamsari EA, Rahman Z, Sulaiman A, Safiai M. The preminence of ahmad ibn tulun as the leading amir of the Tulunid Kingdom. International Journal of Engineering and Advanced Technology. Volume-8 Issue-6, August, 2019; 8(6): 4863-67.
- Dashti R. A Historical Review of the Establishment and Administration of Hospitals and Medical Education Centers in the Islamic Civilization. Med Hist J. 2018; 10(34):109-22.
- Alkadhat MA. Al-Adudi Bimaristan in Baghdad (371-656 H/981-1258 BC) A study in its Historical Evolution and Cultural Role. Journal of Arts and Social Sciences [JASS]. 2019; 10(3):43-55.
- Azimi RS. Hospitals of Buyid Dynasty. Journal of Islamic and Iranian Traditional Medicine. 2012; 3(3):369-76.
- Nakhjavani MiH. Tajarib al-salaf. Tahuri Publications. 1357:270-1.
- Sarveravan P, Amalsaleh E. Al- Majusi: The Great Moslem Physician of Buyid Dynasty Era. Journal of Research on History of Medicine. 2013; 2(3)87-90.
- Amiri-Ardekani E, Nikpour S, Zare F. Shiraz Azodi hospital and its role in Advancing medical knowledge. Medical History. 2021; 13(46): e14.
- Dajani AM. Medical Education in Islamic Civilization. Journal of the Islamic Medical Association of North America. 1989; 21(4): 166-172.
- Mohammadi Z, Adinehvand M. Insights and methods in the history and historicizing of Hamdollah Mustawfi Qhazvini. Historical Perspective&Historiography. 2014; 24(14):149-79.
- Shirazi AiFS. Tarikh-e Wassaf. Tehran: Elm Publications; 1401. p. 157-8.
- Asad MR, Almansour M, Kazmi SY, Alzahrani RE, Ahmed MM, Nazeer M. Educational Paradigms in Islamic Medical History: A Review. Journal of Pharmacy and Bioallied Sciences. 2024; 16(Suppl 1):S56-S9.
- Yarigholi B. Khaje Nizam al-Mulk Tusi. Encyclopedia of Philosophy of Education. 2019; 1(3):1-4.
- Shahpesandy H, Al-Kubaisy T, Mohammed-Ali R, Oladosu A, Middleton R, Saleh N. A concise history of Islamic medicine: An introduction to the origins of medicine in Islamic civilization, its impact on the evolution of global medicine, and its place in the medical world today. International Journal of Clinical Medicine. 2022; 13(4):180-97.
- Khusraw N. Safarnama. Tehran: Elmi-Farhangi publication; 1398. 28.
- Alotaibi HHS. A review on the development of healthcare infrastructure through the history of Islamic civilization. Journal of Healthcare Leadership. 2021:139-45.
- Damirchi S. The history of culture and civilization of Islam. Qhom: Nashremaaref; 1390.
- Pormann PE, Savage-Smith E. Medieval islamic medicine. Washington, DC. 2007.
- Andrabi AA. Islam and the Global Civilization. Global Civilization, Oct. 2000:1-15.
- Abbasnejad F, Shoja MM, Agutter PS, Alakbarli F, Loukas M, Shokouhi G, et al. Rabi Rashidi (Rashidi Quarters): a late thirteen to early fourteenth century Middle Eastern medical school. Child's Nervous System. 2012; 28:1823-30.
- Dashti R. Investigating the Structure and Organization of Hospitals in Islamic Civilization (From the middle of the second century to the middle of the eighth century AH). Iranian Journal of Medical Ethics and History of Medicine. 2020; 13(0):75-90.
- Usman Maravia SKA-G. Bimaristans: Services and Their Educational Role in Islamic Medical History and Their Influence on Modern Medicine and Hospitals. Journal of the British Islamic medical association (BIMA). 2021; 8(3):1-15.
)