مروری بر مولفه های طراحی آموزشی یک فرایند تعاملی در بستر آموزش مجازی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دانشیار، دکترای تخصصی آموزش پزشکی، گروه آموزش پزشکی، مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی،

2 کارشناسی ارشد، ارزیابی فناوری سلامت، مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی، یزد، ایران،

چکیده

مقدمه: طراحی آموزشی یکی از عوامل موثر در بهبود کیفیت آموزش مجازی است. مطالعه حاضر با هدف تعیین عناصر و مولفه‌های طراحی و مدیریت فرایند تعاملی آموزش مجازی انجام شده است.
روش کار: مطالعه حاضر مروری از نوع مرور هدفمند است. این نوع مطالعات مروری، با هدف بررسی و تبیین ویژگی‌های یک مفهوم و توضیح آن انجام می‌شود. مطالعه حاضر از طریق جستجوی کلید واژه‌هایDistance education, virtual education, e-learning, instructional design, e-teaching, educational management و e-teacher معادل فارسی آن طراحی آموزشی، آموزش مجازی، یادگیری الکترونیکی، تدریس الکترونیکی، آموزش از راه دور، مدیریت آموزشی، آموزش و مدرس الکترونیکی در پایگاه‌های دادهMagIran, ISC , SID ,Scopus, Science Direct, PubMed انجام شده است. جستجو به زبان فارسی و انگلیسی در سالهای 2000-  سپتامبر 2020 انجام شده است. در بررسی انجام شده عنوان متون مستخرج بررسی و 78 مستند شامل مقاله، گزارش و راهنما جهت بررسی چکیده در مرحله بعد وارد شد. در نهایت براساس معیار ورود 42 مطالعه، 18 مطالعه فارسی و 24 مطالعه انگلیسی جهت بررسی کامل متن مورد بررسی قرار گرفت و در مطالعه حاضر مورد استفاده شد.
نتایج: نتایج مطالعات نشان دادند چارچوب طراحی آموزشی در فرایند آموزش مجازی شباهت زیادی به مراحل طراحی آموزشی در فرایند آموزش حضوری دارد اما در جزئیات، لازم است ویژگی‌های آموزش مجازی/الکترونیکی در نظرگرفته شود. در فرآیند طراحی آموزش مجازی لازم است به هشت مؤلفه شامل تعیین مخاطب، تعیین اهداف و پیامدهای مورد انتظار، محتوای آموزشی، نحوه سازماندهی محتوا، تعیین روشهای آموزش و فعالیتهای یادگیری، تعیین رسانه‌های آموزشی، نحوه ارزیابی فراگیر و ارزشیابی برنامه/دوره آموزشی توجه داشت.
نتیجه گیری: طراحی و مدیریت یک فرایند آموزش مجازی، موضوع چند بعدی است که مؤلفه‌های مختلفی مانند عناصر هشت‌گانه طراحی آموزشی، تکنولوژی‌های آموزشی دردسترس، فعالیت‌های مشارکتی و ایجاد فرصت یادگیری همتا و رشد توانمندی‌های مدرسین در محیط آموزش الکترونیکی در موفقیت برنامه آموزش مجازی نقش کلیدی دارد.

کلیدواژه‌ها